MỘT THỜI CHINH CHIẾN: Ruộng Bậc Thang Rice Terraces

Ruộng Bậc Thang Rice Terraces

***

Ruộng bậc thang – Wikipedia

Video

Tạp chí Travel and Leisure (Mỹ) công bố ruộng bậc thang ở Sa Pa là một trong 7 thửa ruộng bậc thang đẹp, kỳ vĩ nhất Châu Á và thế giới. Travel and Leisure viết: "Với cảnh quan tuyệt vời trông giống như chiếc thang leo lên bầu trời của những thửa ruộng bậc thang, Sa Pa đã trở thành một trong những điểm thu hút du khách của Việt Nam".

Ruộng bậc thang ở Sa Pa do người Mông, người Dao làm. Ruộng bậc thang của người Mông phổ biến nhất ở sườn núi tương đối dốc đứng dọc đường xã Trung Chải (Sa Pa) nằm trên tuyến đường từ TP.Lào Cai vào Sa Pa.

Tập hợp ruộng bậc thang của người Mông, người Dao và người Giáy ở thung lũng Mường Hoa (Tả Van, Lao Chải). Đặc biệt, ở thung lũng Mường Hoa, hệ thống ruộng bậc thang từ suối Mường Hoa lên lưng chừng núi có diện tích gần 10km2.

Khu vực có ruộng bậc thang rất đẹp nữa của người Dao là Suối Thầu.

Những đường nét, mảng màu không chủ đích của những "nghệ sĩ" nông dân ở Sa Pa.
Ảnh: SaoDiemDuong_Loitraitim.

Ruộng bậc thang ở xã Trung Chải.
Ảnh: Internet.

Ruộng bậc thang đẹp khác tại Lào Cai: ở Mường Hum, Mường Hoa, Bắc Hà, Bác Xát, Si Ma Cai,...
Ảnh: Internet, SaoDiemDuong_Loitraitim.

Ngỡ như thiên nhiên - tạo hóa hình thành nên, sắp đặt những tầng nấc chân ruộng, thế nhưng không phải vậy. Do ở các vùng cao, miền núi hiếm đất bằng để canh tác, nhất là trồng lúa nước, người ta khắc phục bằng cách chọn các sườn đồi, núi có đất màu bạt tam cấp để tạo thành những vạt đất bằng.

Sau đó tùy vào ý định canh tác mà có thể để khô hoặc dẫn nước từ những đỉnh núi cao hơn về, đồng bào dân tộc đã sáng tạo ra ruộng bậc thang - kiệt tác hiếm có trong nền văn minh lúa nước Việt Nam.

Ruộng bậc thang có nhiều ở các tỉnh vùng núi phía Bắc như Hà Giang, Lào Cai, Yên Bái... Những tầng - thang ruộng thường có diện tích rộng hẹp khác nhau và tùy từng tộc người mà cách khai khẩn ruộng cũng khác nhau. Tuy nhiên, có một điểm chung là ruộng bậc thang thường nằm xoải theo sườn núi, sườn đồi để tiện cho việc dẫn nước, lấy nước tưới cho cây trồng.

Sở dĩ gọi là ruộng bậc thang bởi nó có nhiều bậc, mỗi bậc là một thửa ruộng nhỏ, các bậc nối tiếp nhau, càng nhiều bậc thì càng thể hiện được con mắt và kỹ năng của người chủ khu ruộng. Ruộng bậc thang bờ nối bờ từ trên cao xuống thấp, theo địa hình mà có được những đặc trưng mà chỉ có lên tới tận nơi xem mới cảm nhận được hết vẻ đẹp của nó.

Ruộng bậc thang nước ta mang vẻ đẹp mềm mại, uốn lượn và đặc biệt là màu sắc của những thửa ruộng hài hòa cực kỳ lãng mạn, quyến rũ. Đến với nơi đây, bạn sẽ được ngắm nhìn màu xanh của lúa, hòa quyện với những “dải lụa” song song của đất gợi một vẻ đẹp vừa hiền hòa vừa lôi cuốn.

Còn nếu bạn tới vào mùa sắp thu hoạch, bạn lại thấy lúa ngả sang màu vàng, cả cánh đồng ruộng bậc thang nổi bật giữa nền xanh của bầu trời và cỏ cây. Đây chính là khoảnh khắc làm say đắm rất nhiều du khách và nó được chọn là đề tài của nhiều tác phẩm điện ảnh, nhiếp ảnh, văn học – nghệ thuật …

Đặc biệt, ít ai ngờ rằng chính những tài năng lao động ấy lại tạo nên một bức tranh thiên nhiên kỳ vĩ giữa đại ngàn Tây Bắc. Ruộng bậc thang chính là một điểm du lịch thú vị không thể bỏ qua của du khách trong nước cũng như quốc tế khi họ có dịp đến với vùng đất này.

Giá trị văn hóa của ruộng bậc thang được thể hiện ở kinh nghiệm canh tác, tập quán sản xuất, hình thành các thửa ruộng bậc thang của mỗi dân tộc in đậm những nét đặc trưng khác nhau, tạo nên văn hóa canh tác trên ruộng bậc thang của cộng đồng bà con các dân tộc.

Mùa làm đất thì ruộng như những bậc thang bắc lên tận ngang trời và mùa lúa chín thì mênh mang rừng núi như được dát vàng. Những thang bậc ấm no ấy không chỉ mang lại sự no đủ cho người dân bản địa mà giờ đây nó còn là cảnh quan làm mê đắm du khách trong và ngoài nước.

Ruộng bậc thang còn mang lại giá trị cảnh quan mà không phải là kết quả lao động trong một thời gian nhất định là có được. Những thửa ruộng bậc thang là một bức tranh kỳ vĩ, một vẻ đẹp hoang sơ trên nền không gian thiên nhiên hùng vĩ của núi đồi vùng cao. Ruộng bậc thang, một bức tranh thiên nhiên đẹp có giá trị phát triển du lịch bền vững.

***

Được biết, trên thế giới có 7 ruộng bậc thang được UNESCO công nhận là di sản thế giới, gồm: Banaue (Philippines), Yuangyang (tỉnh Vân Nam, Trung Quốc), Ubud (Bali, Indonesia), Annapurna (Nepal), Mae Rim (Chiang Mai, Thái Lan), Sa Pa (tỉnh Lào Cai, Việt Nam) và Long Ji (Quế Lâm, Trung Quốc).

Mới đây, tờ tạp chí du lịch Travel and Leisure (Mỹ) đã bầu chọn ruộng bậc thang ở Việt Nam là hệ thống ruộng bậc thang đẹp nhất thế giới. Như vậy, vẻ đẹp được thêu dệt từ đôi tay của người nông dân nước ta đã vượt qua được các thửa ruộng lừng danh (đang là di sản thế giới) ở Philippin, Trung Quốc… để giành lấy ngôi vị số 1.

Dưới đây là một số hình ảnh về ruộng bậc thang ở vùng sơn cước hùng vĩ:

Những bậc thang từ lúc làm đất

Ruộng bậc thang không phải từ tạo hóa tạo nên mà do người dân tộc sáng tạo ra

Bờ ruộng được đắp rất cẩn thận, tránh thoát nước

Ruộng bậc thang ở Yên Bái đã được cấp bằng di tích quốc gia.

Đến La Pán Tẩn, Chế Cu Nhai, Dế Su Phình ngắm ruộng bậc thang uốn lượn
như những làn sóng biển dập dìu sẽ cảm nhận rõ hơn cả về cảnh quan thiên nhiên đẹp và hùng vĩ ở xứ sở này